Het Antikythira mechanisme
Dit bericht valt in de categorie oud nieuws. Niet dat dat erg is, integendeel. Ik las deze week namelijk over de oudste computer ter wereld. Het klinkt onwaarschijnlijk maar het is waar: die komt niet uit Amerika maar uit Griekenland. Een analoge computer van meer dan 2000 jaar oud.
Het gaat om de Antikythira computer, ook wel Antikythira mechanisme genoemd. Ontdekt in het jaar 1900 toen een sponzenduiker vlak bij het eilandje Antikythira een scheepswrak ontdekte. Naast een scheepslading vol bronzen en marmeren beelden vond hij een onooglijke klomp gecorrideerd brons ter grootte van een schoenendoos.
Veel geleerden hebben zich sinds dat moment over de klomp gebogen. Het blijkt een van de meest ingenieuze instrumenten uit de oudheid te zijn: een precizie-mechaniek met 32 ragfijne tandraderen, ingewikkelde overbrengingen en zelfs een differentieel (waarvan altijd gedacht werd dat het een 16-eeuwse uitvinding was). Een Grieks instrument, gemaakt omstreeks het jaar 80 voor Christus.
Over de precieze doel van het mechanisme zijn de geleerden het tot op heden nog niet eens. Waarschijnlijk was het bestemd om de positie van de zon, maan en de toen bekende planeten bepalen. Of een een instrument om kalenders te berekenen en astronomische gebeurtenissen te voorspellen.
Het afgelopen jaar is er echter grootscheeps onderzoek gedaan door een internationaal team van wetenschappers. Zij maken gebruik van de allernieuwste technieken waarmee er in het binnenste van de antieke computer wordt gekeken. Alle apparatuur moest naar het Nationaal Archeologisch Museum in Athene verscheept, want het kwetsbare mechanisme zelf mocht natuurlijk niet verplaatst. Zo werd er een speciale 7,5 ton wegende 'microfocus CT-scan' binnengesjouwd.
Op een persconferentie afgelopen mei werden de tussentijdse onderzoeksresultaten gepresenteerd: Nieuw ontdekte onderdelen en Griekse inscripties in het binnenste van het mechanisme.
Teksten, in 2000 jaar door geen mens gelezen. Spannend.
Foto: een reconstructie van het Antikythira mechanisme op ware grootte door John Gleave.
